Sneek: De Martinikerk
De Grote Kerk van Sneek, gewijd aan St. Martinus, werd oorspronkelijk opgetrokken uit tufsteen in de 11e eeuw. Rond 1300 werd de kerk vergroot en voorzien van een imposant westwerk met 3 romaanse torens.
Vernieuwing van koor en schip vonden plaats vanaf 1498 in gotische stijl.
Na instortingen in 1681 en 1682 is het westwerk afgebroken. De kerk werd 4 meter verlaagd en men probeerde het gebouw het karakter te geven van een centraalbouw. De koepel is van 1771.
De gotische sacristie, als uitbouw aan de zuidzijde, is van 1510.
Los van de kerk staat ten zuiden van de sacristie een houten klokhuis. Oorspronkelijk werd deze gebouwd rond 1498 en in 1767 kreeg hij zijn huidige vorm.
Martinikerk Sneek van voor 1681
Martinikerk zuidzijde
De metseltekens zijn van de muurgedeelten van 1498. Het grote metselteken van de 3 ruiten liep oorspronkelijk waarschijnlijk nog verder door naar boven.
Kennelijk onbelangrijk gevonden, zijn deze ruiten ontsierd door een regenpijp. Het motief liep naar boven door.
Zuidzijde zijbeuk schip
Zuidzijde zijbeuk schip: detail
Martinikerk zuidzijde met klokketoren
Noordzijde zijbeuk schip
Noordzijde zijbeuk schip in detail
We zien dat de blauwig geglazuurde steen ook spaarzaam voorkomt verder in het metselwerk. Zoals al eerder is opgemerkt (metseltekens pag. 1-
Van de oude kerk van voor 1681 is een soort maquette gemaakt door ene Wim.
Deze is te bekijken door te klikken op: marquette
____________________________________________________________________________
Minnertsga: dorpskerk
Minnertsga is een plaats in Noord-
Het is het meest oostelijke terpdorp op de belangrijkste kwelderwal van het oude Barradeel. De terp is vanaf de 8ste eeuw opgeworpen.
De naam van het dorp komt overigens in 1168 voor het eerst officieel aan het licht in de kerkelijke Beneficiale boeken. Daarin wordt vermeld dat Godefridus van Rhenen, de bisschop van Utrecht, tenminste de helft van de kerkelijke goederen van de parochiekerk ‘Minnersghae’ schenkt aan de frater Gilbert van Rudingakerke van het klooster Luntsjerk onder Midlum. De eerst kerken waren van leem en hout, maar moesten vaak wijken voor overstromingen en storm.
De kerk is eeuwenlang verbonden geweest met de Hermana’s van het middeleeuws kasteel Grut Hermana en later het slot Lyts Hermana. Van die familie zijn in de kerk nog prachtige zerken bewaard gebleven. Beide adelijke staetes zijn sinds lang verdwenen.
Sinds het door de gemeentelijke herindeling bij Het Bildt werd ingedeeld, is dit het oudste dorp van de gemeente.
In de Tegenwoordige Staat van Friesland uit 1786 is te lezen:
‘Minnertsga is het grootste dorp der Grieteny. Hier vindt men eene zwaaren Kerk en toren, weleer, volgens de overleveringen, gediend hebbende tot eene Vuurbaak, met eene groote dubbele Kerkbuurt, en in den omtrek 40 stemdraagende plaatsen waaronder vanouds veele Adelyke Staten zyn geweest.’
Deze grote kerk is gebouwd in 1505 als een St. Martinuskerk. De torenspits ging door blikseminslag verloren in 1552. Daarna kwam er een zadeldak op de toren.
Dit bovenste stuk van de toren (met het zadeldak) is in 1818 nog eens geheel gerestaureerd. Na de brand van 1947, waarbij het interieur met het Hinsch-
En ook hier, tegen alle verwachting in, ontdekken we toch een maalkruis op de muur van het kerkschip. Wat opvalt is, dat in deze travee, waarin zich dit maalkruis bevindt, voor het overige muurvlak geen kleurkeuze van de metselstenen is toegepast. De kleuren werden door elkaar gebruikt.
In de overige traveeën van de kerk is dit juist wel gebeurd. Daar zien we regelmaat in een gelaagde toepassing van de gele en rode kloostermoppen.
Wanneer je van metselwerk houdt, is deze toren (en veel andere torens op de Friese klei) een juweeltje qua kleurenpracht.
Groot is hier het verschil tussen toren en kerkschip. De toren werd vrijuit gemetseld zonder naar de steenkleur te kijken. Het schip werd heel netjes gelaagd gemetseld.
Opvallend is daarbij dat de travee (aan de noordzijde), waarin zich het maalkruis bevindt, nog rondom in willekeurige kleurkeuze gemetseld is.
Het regelmatige baksteenpatroon van het schip, zuidzijde
Maalkruisteken op schip aan de noordzijde v.d. kerk
Dorpskerk in het hoge noorden.
