Workum: Sint Gertrudiskerk
In Friesland in het stadje Workum zien we de ruit op de noordelijke kerkmuur van het schip van de kerk, maar nu omkaderd door een rond baksteen-
We komen St Gertrudis vaker tegen (Hindeloopen had ook een Gertrudiskerk), vooral in Belgie, maar b.v. ook in Geertruidenberg.
De Gertrudiskerk van Workum is de grootste Middeleeuwse kruiskerk van Friesland. Van het schip zijn slechts 2 en een halve travee + de dwarsbeuken voltooid. In 1615 werd de westzijde afgesloten, waardoor de toren altijd vrij is blijven staan van de kerk. In de kerk worden nog oude gildebaren bewaard.
Westgevel (afsluiting middenschip) van 1615
Positionering van de metseltekens aan de westgevel.
Westgevel
Detail ruitfiguur op noordelijke kerkmuur
Deze westmuur is aangebracht in de protestantse tijd. De welvaart van de zuiderzeehavenplaatsen, die bij de Hanze aangesloten waren, liep al terug en de (gotische) drang om hoger en groter te bouwen, was al lang weer verflauwd.
De kerktoren is altijd een stompe toren gebleven en ook de kerk is sindsdien niet meer uitgebreid.
Nu dringt zich de vraag op wie er in 1615 gerechtigd waren om hun handtekening op de westmuur te zetten, die het schip van de kerk aan de torenzijde tot aan vandaag zou afsluiten, omdat er geen noodzaak en mogelijkheid meer gevonden werd om nog totaan de toren door te bouwen.
Van degenen, die er voor in aanmerking komen om hun huismerk (handtekening) op de muur te zetten aan weerszijden van de ANNO 1615-
Metselteken rechts van de jaartalinscriptie
Steenhouwerstekens
Het lijkt er veel op dat deze tekens verband houden met de bouwhutten van de Duitse steenhouwersgildes.
St. Gertrudiskerk met losstaande toren aan de westzijde
Ruitfiguur op de kerkmuur, afwijkend van de andere types
Metselteken links van de jaartalinscriptie