Nederland

Startpagina

Inleiding

Hernen: Kasteel Hernen

De eerste vermelding van de ‘heren van Hernen’ dateert uit 1247. Een eeuw later was de heerlijkheid in bezit van het geslacht Van Driel en van 1406 tot 1646 van de familie Van Wijhe. Daarna kwam het door vererving in eigendom van diverse Zuid-Nederlandse families. In 1940 werd het kasteel Hernen met de omringende tuin aan Stichting Vrienden der Geldersche Kasteelen geschonken, die dat jaar ook is opgericht. Het kasteel is tussen 1942-1957 grondig gerestaureerd. In de tijd daarna werden ook het Hernense Bos en het terrein achter het kasteel, eigendom van de stichting. (info van site GLK.nl)

Elke parochie moet vroeger zijn eigen hagelkruis gehad hebben. De oude bezwerende rituelen zijn met de komst van het christendom gekerstend en op de kruispunten waar zich een hagelkruis bevond werd het oude hagelkruis-teken allengs vervangen door een latijns kruis.

Rechtsboven: in Aarle-Ritel is nog een middeleeuws hagelkruis bewaard gebleven. Het hagelkruis van Aarle-Rixtel staat, zoals de oude gewoonte was, bij een kruising van wegen. Het diende om hagelschade aan gewassen te voorkomen. Processies hielden er halt en er werd brood uitgedeeld aan minderbedeelden.

Dit kruis stamt al van voor 1419, toen het voor het eerst werd vermeld. Het heeft dan al een christelijke kruisvorm gekregen.

Onder: Op de binnenplaats zien we aan een van de muren een donderbezem-teken. Deze wordt in verband gebracht met de Hagal-rune.

Kasteel Hernen

Binnenplaats met donderbezem-teken

Hagal-rune of hagelkruis

Naast de hoofdingang van het slot treffen we aan de linker kant een metselteken in blauwe steen aan. Het is vermoedelijk een latijns kruis geplaatst op de ruit. Maar het teken heeft wel duidelijk onder verbouwingen enigszins te lijden gehad, maar is, o wonder, toch grotendeels bewaard.

Naast het latijns kruis kende men ook het T-kruis (zonder vertikale balk boven de horizontale). Mogelijk dat men om die reden er geen probleem in zag om het kruis naar boven toe af te kappen.

En vlak boven het water van de gracht zien we een ruit-teken, tussen 2 kelderraampjes in. Bijzonder is wel dat dit teken in een andere (rozige) steenkleur is gemaakt. En dus mogelijk ook uit een iets andere bouwfase stamt.

Ruit-teken op oostelijke zijmuur

Achteraanzicht van het kasteel in volle glorie en omringt door de slotgracht.

____________________________________________________________________________

Bennekom: De Oude kerk

Het metselteken als ruit zit links op de westelijke voorgevel.

De oude kerk in het centrum van Bennekom heeft een lange geschiedenis. Men ging er aanvankelijk van uit dat de Oude kerk of Alexanderkerk uit het midden van de veertiende eeuw dateerde, maar recent onderzoek wijst er (door de vondst van tufstenen fundamenten) op dat het eerste gebouw waarschijnlijk al uit de twaalfde eeuw dateert. Omstreeks 1290 kreeg deze kapel parochiale zelfstandigheid (bron wikipedia).

De ruit, mogelijk dus een vruchtbaarheidsteken, lijkt hier ook aan de bovenzijde verminkt.

Er heeft vermoedelijk nog een wijdinskruisje bovenop gezeten. Maar hier missen precies 2 kopse stenen vanwege aanbrengen van een lijst in afwijkende steensoort.

Oude kerk van Bennekom

Voorgevel: ruitteken in detail

Vooraanzicht

Metselteken naast ingang

Achteraanzicht

Voorbeeld van hagelkruis

Nederland