Oirschot: Het OLV-
Het Boterkerkje van Oirschot, het zien van de in tufsteen uitgevoerde tekens aan noordzijde en zuidzijde gaf me aanvankelijk het gevoel van: hier hebben we de steen van Rozette: de oplossing van een raadsel en de bevestiging van onze vermoedens omtrent het maalkruis.
Nadere beschouwing doen me twijfelen aan de ouderdom. De voeg lijkt van duidelijk andere samenstelling te zijn, zowel aan noordzijde als aan zuidzijde, zodat het mogelijk een vervanging betreft van eerdere stenen.
De verwering is minimaal, wat je wel zou mogen verwachten als stenen van middeleeuwse origine zijn.
Boterkerkje noordzijde
Links naast de noordelijke ingang zien we een dubbele steen: een maalkruis met links daarvan een reptiel. Dergelijke dieren werden gezien als duivelse metgezellen. Het maalkruis krijgt hier dus een bijzonder afwerende betekenis om de duivel en zijn macht buiten te sluiten.
Boterkerkje noordzijde
Boterkerkje noordzijde
Maar wat zien we op de foto hieronder van de zuidmuur: het wijdingskruis, vergezeld van een Lam Gods. Zowel de kruisen als de dieren zijn elkaars opponenten. De draak versus het lam, het onheilwerende kruis versus het heilbrengende kruis.
Boterkerkje zuidzijde
Boterkerkje zuidzijde
Ned. Herv. Kerk. Voormalige Onze Lieve Vrouwekapel, vanaf 1689 Boterwaag, sinds 1801 Ned. Herv. Kerk.
Romaans zaalkerkje van tufsteen uit de vroegere XIIe eeuw; een gotisch koor op een travee na afgebroken in 1880, thans met moderne bakstenen sluitmuur.
Klokke-
Het Boterkerkje of boterwaag. Vanaf 1800 een Ned. Herv. Kerk.
____________________________________________________________________________
Asten: Kasteel ruïne
Het kasteel is inmiddels een ruïne maar het poortgebouw met aanpalende woninkjes bestaat nog.
Bovenin de poort is een ruit te vinden, terwijl aan de binnenzijde zich 2 maalkruisen bevinden.
Het kasteel in vroegere tijden
Het is in deze tijd (1399) dat t' Huys tot Asten voor het eerst opduikt in de annalen. Beginnend als agrarisch uitbatingscentrum of mansio wordt het al ras uitgebreid tot een heus kasteel bestaande uit een versterking, een woongedeelte en een hofstede.
Terwijl de omgeving wordt geteisterd door misoogsten en plunderende legers, wordt rond 1600 het kasteel omgebouwd tot een edelmanswoning in Renaissance stijl, waarbij ook de voorburcht met karakteristieke toren zijn huidige vorm krijgt. Het is ook in deze tijdspanne dat een van de meest kleurrijke en beruchte kasteelheren, Bernard van Merode, zijn landgoed weet uit te breiden, niet in het minst geholpen door onteigeningen van door hem vervolgde en gemartelde tovenaars en heksen uit de omgeving.
Ondanks de schilderachtigheid van het resultaat deze verbouwing moeten we ons de kerkers voorstellen in 1595, toen dezelfde heer daar onschuldige gevangenen liet doodmartelen in het kader van een berucht heksenproces.
Links zien we de voorzijde van de voorburcht met een ruitsymbool. In blauwgeëmailleerde kopse steen zien we deze ruit bovenin, terwijl daaronder, enigszins gehavend, nog een gemetselde ruitopening lijkt te hebben bestaan.
Zoals al elders gezegd, de ruit stond destijds hoogstwaarschijnlijk nog voor vruchtbaarheid, voorspoed en dus voor vrede.
De odalvormige muurankers lijken ook vooral een symbolische functie te hebben, verwijzend naar eigengeërfd bezit.
Op de foto hieronder zien we aan de binnenkant van de Astense voorburcht twee maalkruisen, in dezelfde blauwige steen.
Erop doorbordurend dat ook hier de muurankers een symbolische betekenis kunnen hebben, lijkt dit òf op een set van wolfangelstekens, òf het kunnen ook evengoed odals zijn.
Een ruit bovenin de poort met een ruitvormige nis eronder
De binnenzijde van het poortgebouw van het kasteel bij Asten
De wetenschap dat er heksenprocessen hebben plaatsgevonden van mannen en vrouwen uit de omgeving, die onder deze poort zijn doorgegaan, maakt het nog nadrukkelijker duidelijk, dat deze tekens bedoeld waren om duivelse machten buiten te houden.
Kasteelruïne (foto van het internet)
Kasteelruïne (foto van het internet)
Het dorp Asten begint in velerlei opzichten als een grensnederzetting. Zo was het lange tijd gelegen aan de ontginningsgrens van de onherbergzame Peel, tevens de eeuwenoude afbakening tussen de hertogdommen Brabant en Gelre, of zoals tegenwoordig nog steeds, tussen de provincies Noord-
Het poortgebouw
