Nederland

Startpagina

Inleiding

Nederland

Liempde: Het Groot Duyfkot

De huidige boerderij Het Groot Duyfkot dateert uit de 18e-eeuw en is in het derde kwart van de 19e-eeuw verbouwd. De boerderij behoort tot het Brabants staldeeltype van de hallehuisgroep. Aan de boerderij zit een herenkamer vast, overblijfsel van een 16e-eeuwse havezate.  

{Een havezate (of havezathe of havesate) is een versterkt huis, burcht, hofstede, hof of hoeve. Oorspronkelijk was het een benaming voor een grote boerderij met land. In de 17e eeuw was de havezate een riddermatig goed. Het bezit hiervan was een voorwaarde voor lidmaatschap van een ridderschap. Bron: wikipedia)}

Bij de boerderij hoort de Vlaamse langsdeelschuur die vanuit de positie van het te plaatsen bord, voor de boerderij staat. Juist achter deze schuur is nog de spits van de Duiventoren waar te nemen.

In de buitengevel van de Heerenkamer bevindt zich een van donkere bakstenen gemetseld maalteken.  Dit dateert van de bouwtijd van de 16e eeuwse Havesathe.

Boerderij het Groot Duifhuys met het duijfhuis op de achtergrond

Het groot Duyfkot met maalteken

Hoevedreef 2: duiventoren met jaartal 1661

Een tweede (dubbel) maalteken is nog net gedeeltelijk zichtbaar. Hier is in later tijd een raam doorheen uitgebroken.

In de 15e-eeuw, toen Lyemde ongeveer 700 inwoners telde en de oude herengoederen vervallen waren tot kleine buurtschappen bestonden er nog enkele grote hoeven. Een daarvan was ‘die hove ten Acker’ of ‘t goed ten Acker’. Uit dit ‘goed’ heeft zich waarschijnlijk het ‘Groot Duijfhuis’ ontwikkeld. De eerste keer werd van dit ‘goed’ melding gemaakt in 1400, bij een verkoping voor de schepenen van Liempde.

In 1449 kwam de hoeve in handen van Ludolf van de Water. Op ‘t eind van zijn leven wilde Ludolf zijn goederen schenken aan een goed doel.

Hij schonk in 1471 o.a. deze hoeve aan de Kartuizers die ongeveer 2 km. stroomafwaarts aan de Dommel een klooster stichtten. Behalve de hoeve waren ook meerdere hoeves en gronden betrokken bij de schenking.

Na de vrede van Munster werden alle goederen van de kartuizers in beslag genomen en kwam de hoeve in 1659 in handen van Pieter Lus. Pieter Lus liet waarschijnlijk in 1661 de duiventoren bouwen. Op dit moment (2008) is de hoeve eigendom van Stichting Brabants Landschap en wordt bewoond door Jef van de Braak.

Het tekort aan mest was de voornaamste drijfveer om een Duiventoren te bouwen. De, soms honderden duiven, leverden behalve een regelmatig mals boutje, vele honderden kilo’s fosfaatrijke mest.

Het tekort aan meststoffen was aanzienlijk dus de duiven waren een welkome bron.

De eigenaar van de hoeve ‘Het Groot Duijfhuis’ bezat, als een van de weinigen in de streek, het recht deze duiven te houden.

De omliggende landbouwers waren, door de voedselbehoefte van de duiven, over het algemeen weinig gecharmeerd van de vele duiven op de Duiventoren.

Boerderij het groot Duyfkot : noordzijde

Hoevedreef 2: de duiventoren

Links boven: misschien alleen herkenbaar wanneer je vaker metseltekens gezien hebt: er zijn hier nog van twee maaltekens een restant te zien, beiden zijn ernstig gehavend. Eén midden-rechts van het linkerraam en de andere in de benedenhoek van het rechterraam.  

____________________________________________________________________________

Dongen: De Oude kerk

De bouw van het eerste stenen gotisch kerkje/kapel met afmeting ca 6 x 14 meter is vermoedelijk gebouwd tussen 1329 - 1343. Dit kerkje had een rieten dak. Vermoedelijk heeft er daarvoor nog eerst een houten kapel gestaan maar daar zijn bij de opgravingen geen sporen van teruggevonden.

De Oude Kerk, zoals we hem nu kennen is op de fundamenten va de kleine kerk gebouwd en stamt uit de 15e eeuw. De toren (42m hoog) is in de stijl van Kempische gotiek gebouwd en stamt van uit het begin van de 15e eeuw. Het priesterkoor is verderop in diezelfde eeuw gebouwd. In deze onderdelen van het gebouw treffen we de metseltekens aan.

De kerk heeft veel te lijden gehad. Het schip is in de 17e eeuw herbouwd.

Vanaf 1648 wordt er door de protestanten gekerkt.

In het begin van de 20e eeuw stort het dak van het schip in. Dit wordt niet meer hersteld en het schip blijft als ruine bewaard, naar voorbeeld van Bergen.

De oude kerk te Dongen

Aan beide zijden (zuid en noord) van de toren treffen we op de onderste geleding een maalkruis aan. zie foto's midden en rechts boven.

 De toren noordzijde met maalkruis

De toren zuidzijde met maalkruis

Koor zuidzijde

En op de zuidmuur van het priesterkoor treffen we een ruit-teken aan.

Het is wat moeilijk te zien, maar is wel onmiskenbaar aanwezig.

Zie de foto's hiernaast en onder.

Ruit-teken op koor zuidzijde

 Ruit-teken in detail van de koor-zuidzijde

____________________________________________________________________________

Alphen NB: Sleutelhoeve

We zien hier de Sleutelhoeve. In de voorgevel twee metseltekens: de combi van ruit en maalteken. Gebouwd in 1632 volgens het jaartal dat de muurankers aangeven.

Prof. W.H. Th. Knippenberg opperde destijds dat de tekens verband zouden houden met het feit dat de hoeve tot het goederencomplex zou hebben behoord van de Johannieterorde, die te Alphen een commanderij bezaten op het hof Ter Brake.

Het vergt nader onderzoek of zo'n relatie waarschijnlijk is.

Looneind: de Sleutelhoeve

Looneind: de Sleutelhoeve