Gorinchem (Gorcum): St. Maartenstoren
De toren van Gorinchem oftewel Gorcum moet eigenlijk Sint Maartenstoren heten. Door een vergissing in de 18e eeuw staat hij wel bekend als de St Janstoren, maar met St. Jan hebben kerk en toren nooit een speciale band gehad. Inmiddels kent Gorcum hem weer als Sint Maartenstoren.
De oude gotische kerk heeft het tot in onze tijd niet gehaald. Wegens bouwvalligheid moest men haar in 1844 opgeven. Er was in de 1e helft van de 19e eeuw gewoon geen geld voor onderhoud.
In 1813 hielden de Fransen Gorcum bezet, terwijl ze onder vuur lagen van Pruisisch-
En in de 1e helft van de 19e eeuw was er geen geld voor restauratie.
Er is een neoclassicistisch bouwwerk als kerk voor in de plaats gekomen. Helaas in een foute steensoort/kleurencombinatie die niet bij de toren past.
XXX In drievoud schuilt de meeste kracht
Al meteen aan de voet van de machtige toren komen we zwartgesinterde kruisornamenten tegen. Een drietal aaneengeregen kruisen op een rij gaat toch wel lijken op versterking van de werking van de symboliek.
We zien in de evolutie van symbolen heel vaak een verdrievuldiging.
De kracht van een symbool was op zijn sterkst als het in drievoud was uitgevoerd. Hoeveel uithangtekens en wapenschilden zijn er niet met juist drie elementen.
Deze foto laat zien dat het bij torenbouw niet alleen ging om het X-
Een toren bouwen is een enorme uitdaging en een enorm waagstuk. Diverse rampen konden de bouw versjeteren. Verzakking in de slappe grond, Brand, stormschade, overstromingen, inzakken steigers, valpartijen, ruzies, geldgebrek.
Heel wat zaken waar een diepe angst voor was. Je deed wat in je vermogen lag om al dat onheil zo veel mogelijk af te weren.
De metselaars, die het symbool aanbrachten, wat door de stedelingen werd begrepen, zullen dankzij de symbolen met net iets meer vertrouwen hun werk hebben gedaan. Misschien verklaart dat de soms vreemde plaatsing van de tekens.
St Maartenstoren
De noordzijde van de toren
De noordzijde van de toren
De kruisen zijn hier netjes in de traveeën tussen de ramen geplaatst.
Zien we aan de noordzijde op deze hoogte 4 keer een kruis (3+1), aan de zuidzijde is slechts 1 kruis aangebarcht.
Volgens Farwerck was het noorden de richting waarin de oude Germanen hun gebeden spraken en hun rituelen uitvoerden. Door de christelijke kerk kan dit dus heel goed in de duivelse richting zijn omgebogen.
Kijken we nog een keer naar boven langs deze reus omhoog, dan kunnen we ons misschien iets beter indenken aan wat een ontzaglijke klus de bouwers begonnen. En uitsluitend en alleen alles handwerk. Machines had men nog niet, wel eenvoudige gereedschappen.
En wie er destijds bij was toen de 1e steen gelegd werd, heeft niet meer mogen meemaken dat het bouwwerk voltooid was.
Duurzaamheid was destijds: aan iets degelijks beginnen te bouwen in de hoop dat je kleinkinderen en hun kleinkinderen er de vruchten van zouden plukken.
Zuidzijde van de toren
Westzijde van de toren
Zuidzijde van de toren
Noordzijde toren