Haastrecht: Vlisterdijk 16
Onder de rook van Haastrecht aan de westzijde van de Vlisterdijk komen we langs deze oude krukboerderij. Hij heet zo omdat een krukboerderij een zeer brede voorgevel heeft, waarachter zich het woonhuis bevindt, met haaks daarop het bedrijfsgedeelte. Hierdoor heeft het geheel een L-
Op de gerestaureerde zijgevel staan een aantal metseltekens. Bovenin een hartje met het maalkruis. Dan op rij 3 odaltekens en daaronder weer drie hartjes.
De odal wordt geassocieerd met bezit en afstamming, voorspoed en "het baas op eigen erf zijn". De oude term hiervoor is, dat je een eigenerfde boer bent.
Een eigenerfde boer was een vrije boer die zijn hoeve zonder tussenkomst van een leenheer kon bewerken. Eigenerfde boeren die in het bezit waren van een paard en steek-
De voorgevel is vernieuwd eind 19e/begin20e eeuw. Maar gelukkig is de zijgevel behouden. We zien hier overigens mogelijk nog zo'n voorbeeld van een lijkdeur.
Een deur die alleen gebruikt werd bij huwelijk en begrafenis. Vaak groeiden de brandnetels bij deze deur omhoog omdat hij praktisch nooit gebruikt werd.
Dan kwam het erop aan dat kwade geesten geen invloed zouden hebben op het verloop van de ceremonie. Aangezien die op de loer lagen bij de gewone huisdeur, verliet men nu het huis via de bijzondere voordeur.
De teraardebestelling kwam sowieso nog al precies, want men wilde voorkomen dat een dode nog weer terug zou komen om te komen spoken.
Dat de voordeur in die tijd een beperkte functie had, blijkt ook uit het oud Westfries rijm: 'Een dode en een bruid, gaan de voordeur in en uit'.
West Vlisterdijk 16
West Vlisterdijk 16 detail zijgevel.
____________________________________________________________________________
Warmond: De toren van de St. Matthiaskerk
De oudste vermelding van Warmond is Uuarmelde (tezamen met Poelgeest en Oegstgeest) in een inventarislijst van de St. Maartenskerk van Utrecht. In 1063 is er sprake van een kapel in Warmunda.
In 1156 wordt van een kerk gesproken in een stuk waarin Gerard, abt van de abdij van Echternach afstand doet van een aantal kerken, waaronder die van Warmonde. Deze kerken worden dan overgedragen aan Graaf Dirk VI en zijn gemalin Sophia.
Vanaf 1314 zijn de namen bekend van de geestelijken, die als pastoor in Warmond dienst hebben gedaan. De kerk was gewijd aan St. Matthias, de apostel, die later voor Judas in de plaats gekozen werd om het 12-
In zijn huidige vorm dateert de toren uit de 15e eeuw, maar hij moet opgetrokken zijn op het fundament van een eerdere toren.
De kerk is al eeuwen lang een ruïne, een gevolg van de belegering van Leiden door de Spanjaarden in 1573. Toen hebben de Leidenaren de kerk en de beide kloosters op voorhand verwoest om te voorkomen, dat de Spanjaarden zich daarin veilig zouden kunnen verschansen.
De kerk werd om de toren heen gebouwd, waaruit duidelijk wordt dat de toren wat ouder is dan de kerkrestanten.
De enorme kloostermoppen aan de voet van de toren meten 43 en 49 cm lang en worden gerekend tot de langste bakstenen van ons land.
Aan de zuidzijde van de toren is de traptoren weer in oude luister gerestaureerd.
Zuid-
Westzijde van de toren
Rechts naast het dichtgemetselde venster is een metselteken in de vorm van een ruit-
Als je goed kijkt, zie je hier op ongeveer gelijke afstand van elkaar 3 tekens op rij. Mijn eerste indruk is, dat het wel fakkels zouden kunnen voorstellen.
Ze bevinden zich op de onderste travee aan de voorzijde van de toren (westzijde), iets boven ooghoogte.
Deze ruïne is nog altijd een tastbare herinnering aan de belegering (1573) en het latere ontzet (1574) van de stad Leiden. Voorkomen moest worden dat de Sanjaarden de kloosters en kerk van Warmond als onderkomen zouden kunnen gebruiken. De Leidenaren zorgden er bijtijds voor dat de gebouwen verwoest werden.
De oude kerk: Situatie in de 18e/19e eeuw
De kerk is nadien nooit meer geheel opgebouwd, al is het koor in de protestantse tijd nog wel weer een tijd opgebouwd geweest. Daar liggen nu nog in de open lucht een paar zeer gave exorbitant grote en zeer fraaie grafstenen van ridders uit de 14e eeuw.
Ruitfiguur op westzijde toren
Op de onderste travee aan de westzijde 3 fakkels?
West Vlisterdijk 16
Warmond: ruïnes van de kerk, in puin geslagen in 1573, ten tijd van het beleg van Leiden